بی‌شک آجر در تمامی کاربردها مانند نما ساختمان، متریالی زیبا و منحصر به فرد است و یک ساختمان آجری از گذشته تاکنون نه تنها برای یک کوچه و خیابان که برای یک شهر ارزش‌آفرینی کرده است. در واقع پیوند آجر با روح هنر و معماری اصیل ایرانی، چنین جایگاهی را به آن بخشیده است.
آجر باکیفیت و بی‌کیفیت نیز مانند هر چیز دیگری تفاوت‌های بسیاری دارد و یک آجر نامرغوب علاوه بر ماندگاری کم، ظاهر ناخوشایندی را به ساختمان می‌بخشد. شاید دلیل وجود ساختمان‌های آجری نامطلوبی که می‌بینیم، همین مورد باشد. استفاده از آجر بی‌کیفیت
می‌دانیم که هر چیزی که بی‌کیفیت باشد، دوام بالایی ندارد اما در مورد متریال ساختمانی این مورد کمی متفاوت‌تر است. چرا که یک سالیان سال مورد استفاده قرار می‌گیرد و علاوه بر آن مدام در معرض پدیده‌هایی مانند برف و باران و سردی و گرمی هواست. ازین رو استفاده از مصالح بی‌کیفیت، در زمانی کوتاه ساختمان را نیازمند بازسازی و صرف هزینه‌های گزاف می‌کند.
نکات مهم در خرید آجر باکیفیت
برای به کار بردن آجر در هر کاربردی مانند نما ساختمان، کف و دکوراسیون داخلی تنها در بین نمونه‌های بیشمار در بازار، انتخاب رنگ و طرح و ابعاد آجر کافی نیست بلکه باید با توجه به مواردی که در ادامه به آنها می‌پردازیم. موارد متفاوتی مانند مواد تشکیل‌دهنده، پروسه تولید، دمای پخت و در نهایت انسجام در کیفیت نهایی یک آجر تاثیرگذار هستند.
- نخستین اقدام این است که از برندهای معتبر و شناخته شده و دفاتر و نمایندگی‌های رسمی آنها خریداری کنید. چرا که همان اعتبار چندین ساله متضمن کیفیت محصولات است. دقیقا تفاوت قیمت‌هایی که بین آجرهای موجود در بازار است، به همین دلیل است.
- برای خرید آجر باکیفیت رعایت نکات زیر و انجام آزمایش‌های مرتبط ضروری است:
- حتما پروژه‌های اجرا شده با آجر مد نظر را مشاهده نمایید و کیفیت آن را پس از اجرا ببینید. پس از گذشت زمان باید شکل ظاهری و کیفیت آجر تغییر نکند.
- مقاومت در برابر تغییرات جوی و رطوبت، آتش عایق صدا
- نکته بسیار مهم این است که در خرید تمامی متریال ساختمانی از جمله آجر صرفه‌جویی نکنید چون با خرید نمونه باکیفیت آن یک سرمایه‌گذاری بلند مدت کرده‌اید و سال‌ها از صرف هزینه‌هایی چون بازسازی و تعمیرات در امان هستید.
- خمیده بودن آجر بیش از مقدار استاندارد از نکات منفی آن است چون نشان‌دهنده پختن آجر در درجه حرارتی پایین است و به این نوع از آجرها اصطلاحا آجر نپخته می‌گویند.
- پیشنهاد دیگر ما به شما این است که به سراغ آجرهای نسوز بروید چرا که در دماهای بالا مقاومت دارند و تغییر شکل نمی‌دهند.
- و در آخر اینکه به محض تحویل گرفتن آجرهای خریداری شده، بسته‌بندی آنها را به دقت بررسی کنید و از سالم بودن آنها مطمئن شوید.
روش‌های آزمایش کیفیت آجر
علاوه بر نکاتی که پیشتر مطرح شد، با انجام آزمایش‌های زیر می‌توانید از کیفیت آجر مورد نظرتان مطمئن شوید.
- آزمایش میزان جذب آب
- آزمایش سختی
- آزمایش تلورانس ابعادی
- آزمایش ضربه
- آزمایش صدا
- آزمایش ساختار
- آزمایش مقاومت فشاری
- آزمایش شوره‌زنی
آزمایش میزان جذب آب
یکی از مهمترین ویژگی‌های یک آجر مرغوب، استاندارد بودن میزان جذب آب است. مناسب نبودن این میزان باعث نچسبیدن تمام ملات به آجر می‌شود و در این صورت ملات خراب می‌شود.
در این آزمایش ابتدا آجر خشک را وزن می‌کنند و سپس آجر را 24 ساعت در آب نگه می‌دارند و در حالت خیس دوباره وزن می‌کنند. میزان اختلاف وزن میزان جذب آب را نشان می‌دهد و هرچه این مقدار کمتر باشد آجر باکیفیت‌تر است.
به طور کلی آجری که میزان جذب آب آن کمتر از 20 درصد باشد، آجر مرغوبی است. باید آجری خریداری کنید که میزان جذب آب بین 15 الی 20 درصد باشد.
آزمایش سختی
مقاومت آجر در برابر عوامل بیرونی مشکلی است که باید پیش از خرید بررسی شود. برای آن آزمایش سختی را انجام می‌دهند و در آن سطح آجر را با یک جسم سخت خراش می‌دهند. اگر اثری روی آن باقی نماند، آجر باکیفیت است.
آزمایش تلورانس ابعادی
برای چیدمانی منظم و زیبا، آجر باید تلورانس ابعادی داشته باشد. برای انجام این آزمایش، 20 قالب از آجرها را به صورت رندوم انتخاب می‌کنند، در کنار هم در یک ردیف قرار می‌دهند تا تفاوت‌هایشان را بررسی کنند. میزان اختلاف آنها باید به میزان استاندارد باشد. در غیر این صورت آجرها تلورانس ابعادی ندارند و بی‌کیفیت هستند.
آزمایش ضربه
برای بررسی تحمل ضربه آجر، آن را از فاصله یک متری سطح زمین رها می‌کنند. اگر بشکند نشان‌دهنده نامرغوب بودن آن است.
علاوه بر این صدای برخورد آجرها با یکدیگر نشانه‌ای بر کیفیت آنهاست. در آزمایش صدا دو آجر را به صورت رندوم انتخاب می‌کنند و به هم می‌کوبند. در صورتی که صدایی که به گوش می‌رسد، فلز مانند باشد، آجر باکیفیت است. اما صدای بم به پوک بودن آجر اشاره دارد.
آزمایش ساختار
آزمایش ساختار برای اطلاع از توپر و پوک بودن یک آجر انجام می‌شود. برای این کار ابتدا یک آجر را می‌شکنند و فشردگی ذرات آن، وجود ترک و حفره در آن را بررسی می‌کنند.
اگر داخل آجر فضاهای خالی بسیاری وجود داشته باشد، آجر پوک است و مرحله فشرده‌سازی در آن به خوبی انجام نشده است. آجرهای بی‌کیفیت پوک در فصل زمستان و یخبندان دچار ترک و شکستگی می‌شوند.
آزمایش مقاومت فشاری
به این آزمایش که به آن مقاومت در برابر شکنندگی آجر نیز گفته می‌شود، برای تایید تحمل بار توسط آجر است. در این آزمایش 5 آجر را به صورت رندوم انتخاب می‌کنند و آنها را به مدت 24 ساعت در آب قرار می‌دهند. سپس از آب خارج کرده و اجازه می‌دهند آب اضافی آن تخلیه و سطح آن خشک شود. سپس هر کدام از آجرها را از نظر مقاومت فشاری آزمایش می‌کنند.
آزمایش شوره زنی
شوره زدن مشکلی است که در مواجهه با بعضی از آجرها احتمالا با آن مواجهه شده‌اید و به دلایل متعددی از جمله جنس آجر بستگی دارد. برای رهایی از این مشکل پیش از آنکه آجری خریداری کنید، می‌توانید آزمایشی را که در ادامه به آن می‌پردازیم را انجام دهید.
در این آزمایش که به منظور تشخیص وجود مواد قلیایی در آجر انجام می‌شود، آن را به مدت 24 ساعت داخل آب قرار می‌دهند، سپس خارج می‌کنند تا خشک شود. پس از خشک شدن اگر لایه‌ای سفید یا خاکستری روی سطح آجر دیده شود، نشان‌دهنده وجود مواد قلیایی در آجر است.
در مورد نتیجه این آزمایش به این نکته دقت کنید که وجود مواد قلیایی تا مقداری در آجر طبیعی است. به این صورت که اگر 10 درصد آجر لایه سفید رنگ باشد مورد قبول، 10 تا 25 درصد، متوسط و بیش از آن باشد، استاندارد نیست.
